czwartek, 9 października 2014

System społeczny w Egipcie i Mezopotamii teraz

Egipt
Zgodnie z konstytucją z 1971 r., zmodyfikowaną w roku 1980, ustrojem politycznym Egiptu jest republiką prezydencką z systemem wielopartyjnym.
Głową państwa jest prezydent. Jego kandydaturę wysuwa Zgromadzenie Ludowe (parlament), a zatwierdzają obywatele na 6-letnią kadencję w głosowaniu powszechnym. Liczba kadencji jest nieograniczona, a prezydent ma szerokie uprawnienia w zakresie władzy wykonawczej i ustawodawczej. Mianuje jednego lub więcej wiceprezydentów, premiera, Radę Ministrów i 1/3 składu Rady Konsultatywnej (organ doradczy). 

Mezopotamia
Teraz na terenie dawnej Mezopotamii leżą między innymi: Syria, Iran, Irak, Arabia Saudyjska. W Syrii i Iraku trwa wojna domowa. Zgodnie z konstytucją z 1979 Iran jest republiką islamską. Najwyższy autorytet i władzę w państwie ma przywódca religijno-polityczny, którym musi być wysoko utytułowany teolog muzułmański. W Arabii Saudyjskiej panuje monarchia dziedziczna, rząd powoływany przez króla, Zgromadzenie Doradcze nominowane przez władze, istnieją plany częściowo wolnych wyborów do samorządu terytorialnego i parlamentu; duża rola rodziny królewskiej.

Porównanie i przyczyny zmian

W Egipcie władca był traktowany jak bóg, jak święty człowiek, dzięki któremu lud miał kontakt z bóstwami. Teraz prezydent rządzi państwem i nie jest tak czczony jak za dawnych czasów faraonowie. W Mezopotamii najbiedniejsi mieli najgorsze życie. Teraz na terenach państw Mezopotamii sytuacja jest zróżnicowana. Od dyktatury w Syrii i Iraku, poprzez islam w Iranie i monarchię w Arabii Saudyjskiej. Przyczyną zmian mogło być coraz bardziej powszechne wykształcenie. Coraz więcej ludzi umiało czytać, pisać i było świadome swojej wartości. Niższe warstwy społeczne z czasem zdobyły wykształcenie. Na zmianę systemu mogły działać także wyniszczające wojny. Na Egipt najechał Rzym w 30 r. p.n.e. cesarz August pokonał ostatnią z władczyń egipskich, Kleopatrę VII i wcielił jej państwo jako prowincję cesarską do imperium rzymskiego. Po 395 schrystianizowany Egipt znalazł się w granicach cesarstwa wschodniorzymskiego, następnie przejęło je Bizancjum. Wyniszczający wpływ w północnej części Mezopotamii miały liczne wojny persko-rzymskie i persko-bizantyjskie. Z kolei w miastach południowej Mezopotamii (Uruk, Kisz), wykopaliska archeologiczne ukazują liczne ślady rezydencji sasanidzkich władców. Perskie panowanie w Mezopotamii zostało zlikwidowane przez Arabów w połowie VII wieku (651). Liczne bitwy i podbijanie przez wiele państw spowodowały powolny upadek tych cywilizacji i utratę znaczenia na arenie międzynarodowej.

---------------------------------
Źródła:

System społeczny w Egipcie i Mezopotamii dawniej

Struktury społeczne w obydwu cywilizacjach były bardzo podobne, na czele stał władca, następnie byli kapłani, urzędnicy, kupcy, rzemieślnicy, chłopi.

Egipt

Władca w starożytnym Egipcie nazywany faraonem, był jedynym pośrednikiem miedzy światem ludzi i bogów, ponieważ łączył w sobie zarówno naturę ludzką jak i boską. Był uważany za syna boga Re, człowieka, który po śmierci zjednoczy się z Ozyrysem. Faraon uosabiał to, co Egipcjanie nazywali Maat, czyli sprawiedliwość, porządek i harmonię. Początkowo faraon był właścicielem całego państwa, a co za tym idzie całej ziemi w Egipcie. Miał także prawo do decydowania o wszystkim, co dotyczyło państwa.

 Następną ważną grupą społeczną w starożytnym Egipcie byli kapłani. Należy jednak pamiętać, że nie tworzyli oni jednolitej warstwy. Każdy z nich służył określonemu bogu, a także był związany z konkretną świątynią.

Niżej w hierarchii społeczeństwa Egiptu byli urzędnicy. Najwyższą warstwę stanowili tak zwani nomarchowie, czyli urzędnicy administrujący w poszczególnych okręgach w państwie, tzw. nomach. Z biegiem czasu ich znaczenie jeszcze bardziej wzrosło. Pozostali urzędnicy byli wewnętrznie zhierarchizowani, pełnili funkcje administracyjne i sadownicze. By przynależeć do tej grupy musieli być wykształceni przynajmniej w minimalnym zakresie.

Pod urzędnikami w strukturze społecznej starożytnego Egiptu umieścić należy ludność miejską. Byli to przede wszystkim kupcy, rzemieślnicy i wszelkiego rodzaju służący. Zarówno kupcy jak i rzemieślnicy byli wewnętrznie zróżnicowani pod względem majątkowym, ale jednocześnie płacili podatki na rzecz państwa. Służba pozostawała do dyspozycji dworu faraona i możnych rodów arystokratycznych.

Osobną grupę stanowili żołnierze. Elitą armii egipskiej byli wojownicy powożący rydwanami. Wywodzili się oni przede wszystkim z rodów arystokratycznych. Armia składała się z głównie z wolnych Egipcjan, a od II tysiąclecia p.n.e. uległa uzawodowieniu.

Ziemie w Egipcie uprawiali chłopi. Oddawali oni część plonów każdorazowemu posiadaczowi gruntu, bądź urzędnikom faraona. Ponadto chłopi zobowiązani byli do prac nawadniających i innych organizowanych przez państwo.

Najniżej w hierarchii społecznej starożytnego Egiptu znajdowali się niewolnicy. W państwie faraonów było ich stosunkowo niewielu. Pochodzili z reguły spoza Egiptu, głównie z Palestyny, Syrii, czy z wnętrza Afryki. Stanowili cenną część łupów wojennych.

Mezopotamia

W świetle paragrafów Kodeksu Hammurabiego możemy sobie wyobrazić jak wyglądało społeczeństwo państwa babilońskiego. Było ono podzielone na klasy – wolnych, pośrednich i niewolników. Niewolników dostarczały liczne wojny, a ponadto praktykowana też była niewola za długi. Ta klasa społeczna była najgorzej traktowana przez przepisy prawne Kodeksu. O surowości kary w kodeksie decydowała przynależność do określonego stanu społecznego. Wyższe kary spotykały ludzi niżej urodzonych. Scentralizowanie państwa przez Hammurabiego bardzo korzystnie wpłynęło na rozwój gospodarki. Obok wielkiej własności ziemskiej istniała także własność królewska. Z niej władca wydzielał liczne parcele (tzw. pola żywienia) przeznaczone dla różnej kategorii pracowników, dla administracji czy służby pałacowej. Część ziemi królewskiej była oddawana chłopom, w dzierżawę, którzy zostali zobowiązani do płacenia z niej daniny. W państwie Hammurabiego stosowano także kolonizację wojskową. Król nadawał ziemię osobom bezrolnym w zamian za służbę wojskową.

Źródła: