Struktury społeczne w obydwu cywilizacjach były bardzo
podobne, na czele stał władca, następnie byli kapłani, urzędnicy, kupcy,
rzemieślnicy, chłopi.
Egipt
Władca w starożytnym Egipcie nazywany
faraonem, był jedynym pośrednikiem miedzy światem ludzi i bogów, ponieważ łączył
w sobie zarówno naturę ludzką jak i boską. Był uważany za syna boga Re,
człowieka, który po śmierci zjednoczy się z Ozyrysem. Faraon uosabiał
to, co Egipcjanie nazywali Maat, czyli sprawiedliwość, porządek i harmonię.
Początkowo faraon był właścicielem całego państwa, a co za tym idzie całej
ziemi w Egipcie. Miał także prawo do decydowania o wszystkim, co dotyczyło
państwa.
Następną ważną grupą społeczną w starożytnym
Egipcie byli kapłani. Należy jednak pamiętać, że nie tworzyli oni
jednolitej warstwy. Każdy z nich służył określonemu bogu, a także był związany
z konkretną świątynią.
Niżej w hierarchii społeczeństwa Egiptu
byli urzędnicy. Najwyższą warstwę stanowili tak zwani nomarchowie, czyli
urzędnicy administrujący w poszczególnych okręgach w państwie, tzw. nomach. Z
biegiem czasu ich znaczenie jeszcze bardziej wzrosło. Pozostali
urzędnicy byli wewnętrznie zhierarchizowani, pełnili funkcje administracyjne i
sadownicze. By przynależeć do tej grupy musieli być wykształceni
przynajmniej w minimalnym zakresie.
Pod urzędnikami w strukturze społecznej
starożytnego Egiptu umieścić należy ludność miejską. Byli to przede wszystkim
kupcy, rzemieślnicy i wszelkiego rodzaju służący. Zarówno kupcy jak i
rzemieślnicy byli wewnętrznie zróżnicowani pod względem majątkowym, ale
jednocześnie płacili podatki na rzecz państwa. Służba pozostawała do dyspozycji
dworu faraona i możnych rodów arystokratycznych.
Osobną grupę stanowili żołnierze. Elitą armii egipskiej byli wojownicy powożący rydwanami. Wywodzili się oni przede
wszystkim z rodów arystokratycznych. Armia składała się z głównie z
wolnych Egipcjan, a od II tysiąclecia p.n.e. uległa uzawodowieniu.
Ziemie w Egipcie uprawiali chłopi. Oddawali
oni część plonów każdorazowemu posiadaczowi gruntu, bądź urzędnikom faraona.
Ponadto chłopi zobowiązani byli do prac nawadniających i innych organizowanych
przez państwo.
Najniżej w hierarchii społecznej starożytnego
Egiptu znajdowali się niewolnicy. W państwie faraonów było ich stosunkowo
niewielu. Pochodzili z reguły spoza Egiptu, głównie z Palestyny, Syrii, czy z
wnętrza Afryki. Stanowili cenną część łupów wojennych.
Mezopotamia
W świetle paragrafów Kodeksu Hammurabiego możemy
sobie wyobrazić jak wyglądało społeczeństwo państwa babilońskiego. Było ono
podzielone na klasy – wolnych, pośrednich i niewolników. Niewolników
dostarczały liczne wojny, a ponadto praktykowana też była niewola za długi. Ta
klasa społeczna była najgorzej traktowana przez przepisy prawne Kodeksu.
O surowości kary w kodeksie decydowała przynależność do określonego stanu
społecznego. Wyższe kary spotykały ludzi niżej urodzonych. Scentralizowanie państwa przez
Hammurabiego bardzo korzystnie wpłynęło na rozwój gospodarki. Obok wielkiej
własności ziemskiej istniała także własność królewska. Z niej władca wydzielał
liczne parcele (tzw. pola żywienia) przeznaczone dla różnej kategorii
pracowników, dla administracji czy służby pałacowej. Część ziemi królewskiej
była oddawana chłopom, w dzierżawę, którzy zostali zobowiązani do płacenia z
niej daniny. W państwie Hammurabiego stosowano także kolonizację wojskową. Król
nadawał ziemię osobom bezrolnym w zamian za służbę wojskową.
Źródła:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz